Zespół mielodysplastyczny (MDS) to grupa chorób szpiku kostnego, które mają zwiększone ryzyko rozwinięcia się w ostrą białaczkę szpikową (AML) . Chociaż wszystkie te choroby mogą mieć różne objawy i leczenie, jedyne, co ich łączy, to to, że wpływają one na ilość i zdolność szpiku kostnego do wytwarzania zdrowych komórek krwi.
Około 10 000 osób rocznie opracowuje MDS w Stanach Zjednoczonych.
Innymi słowy, które są używane do opisania MDS, są: preleukemia, dysplazja krwiotwórcza, podostra białaczka szpikowa, białaczka oligoblastyczna lub białaczka tląca.
Jak rozwija się MDS?
MDS zaczyna się od uszkodzenia DNA lub mutacji w pojedynczej krwiotwórczej (hematopoetycznej) komórce macierzystej . W wyniku tego uszkodzenia szpik kostny zaczyna nadprodukować komórki krwi i zostaje upakowany niedojrzałymi lub "wybuchowymi" komórkami.
W MDS występuje również wzrost zaprogramowanej śmierci komórki (apoptozy), co prowadzi do interesującego paradoksu. Podczas gdy może być zwiększona produkcja komórek w szpiku, nie żyją one wystarczająco długo, aby mogły zostać uwolnione do krwi. Dlatego osoby z MDS często cierpią na niedokrwistość (mała liczba czerwonych krwinek), małopłytkowość (mała liczba płytek krwi) i neutropenię (mała liczba białych krwinek).
Czynniki ryzyka
Nie wiadomo, co powoduje mutacje, które powodują zespoły mielodysplastyczne, a 90% przypadków nie ma oczywistej przyczyny choroby.
Niektóre możliwe czynniki ryzyka związane ze zwiększeniem obejmują:
- Wiek: Mediana wieku rozpoznania wynosi 70 lat, chociaż MDS obserwowano nawet u małych dzieci.
- Promieniowanie jonizujące - Ludzie, którzy otrzymali leczenie radioterapią na raka, a także narażenie na promieniowanie jonizujące z bomb atomowych i wypadków jądrowych są narażone na zwiększone ryzyko.
- Ekspozycje chemiczne: wystawienie na działanie niektórych organicznych substancji chemicznych, metali ciężkich, nawozów, pestycydów i herbicydów zwiększa ryzyko choroby.
- Dym tytoniowy
- Wydech spalinowy
Czy to przedla białaczka?
Pomiar liczby komórek blastycznych w szpiku kostnym wskazuje, jak ciężka jest choroba - im bardziej niedojrzałe komórki, tym cięższa. Gdy szpik pokazuje, że jego populacja składa się z ponad 20% komórek blastycznych, stan ten uważa się za AML.
Około 30% przypadków MDS przechodzi do AML. Należy jednak zauważyć, że nawet jeśli ta transformacja nigdy nie nastąpi, niedokrwistość, małopłytkowość i neutropenia związane z MDS nadal zagrażają życiu.
Podtypy
Diagnostyka MDS nie tylko obejmuje kilka różnych zaburzeń szpiku kostnego, ale w każdym z tych czynników występuje wiele czynników, które determinują zachowanie i rokowanie choroby. W rezultacie naukowcy starają się wymyślić system klasyfikacji uwzględniający wszystkie te zmienne.
Pierwszym z tych systemów jest klasyfikacja francusko-amerykańsko-brytyjska (FAB). Zmniejsza MDS do 5 podtypów w zależności od tego, jak wygląda szpik kostny i wyniki pełnej morfologii krwi pacjenta (CBC) :
- Niedokrwistość oporna na leczenie (RA)
- Niedokrwistość oporna z pierścieniem sideroblastów (RARS)
- Niedokrwistość oporna na nadmiar blastów (RAEB)
- Niedokrwistość oporna z nadmiarem blastów transformujących (RAEB-T)
- Przewlekła białaczka monomielocytowa (CMML)
Od czasu opracowania kryteriów FAB w 1982 roku naukowcy dowiedzieli się więcej o nieprawidłowościach genetycznych, które prowadzą do MDS i roli, jaką te mutacje odgrywają w przebiegu choroby. W rezultacie, w 2001 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała pewne zmiany w systemie FAB. Dodali pewne warunki - zespół 5q-, MDS nieklasyfikowalny (MDS-U) i oporną na leczenie cytopenię z dysplazją wieloliniową (RCMD) - i podzielili inne, takie jak RAEB i CMML na podstawie odsetka blastów w szpiku kostnym.
Wyjaśnili również, że wszystko większe niż 20% blastów w szpiku stanowi AML, powodując białaczkę RAEB-T w przeciwieństwie do MDS.
Trzecią metodą klasyfikacji MDS jest zastosowanie International Prognostic Scoring System (IPSS). System ten wykorzystuje trzy kryteria do określenia postępów MDS: liczbę komórek w krwi krążącej pacjenta, liczbę niedojrzałych komórek blastycznych w szpiku kostnym i cytogenetykę (rodzaj nieprawidłowości genetycznych związanych z MDS).
W oparciu o te czynniki, IPSS dzieli pacjentów na cztery kategorie wskazujące na "ryzyko" niskiego MDS, pośredniego 1, pośredniego-2 i wysokiego. IPSS zapewnia lepszy sposób przewidywania wyników MDS, określania rokowania i planowania leczenia.
Primary vs. Secondary MDS
U większości pacjentów MDS wydaje się rozwijać bez żadnego znanego powodu. Nazywa się to MDS pierwotny lub de novo . Podobnie jak w przypadku białaczki i innych zaburzeń szpiku kostnego, naukowcy nie są do końca pewni, co powoduje pierwotny MDS.
Wtórny MDS odnosi się do stanu, w którym następuje poprzednie leczenie chemioterapią lub radioterapią.
Diagnoza
MDS diagnozuje się przy użyciu tych samych technik, które są stosowane do diagnozowania białaczki .
Pierwszym krokiem jest przetestowanie krążącej krwi pacjenta w celu uzyskania pełnej morfologii krwi (CBC). Ten test bada liczbę zdrowych czerwonych krwinek, białych krwinek i płytek we krwi, aby uzyskać ogólne wyobrażenie o tym, co dzieje się w szpiku. W większości przypadków osoba z MDS będzie również wykazywać małą liczbę czerwonych krwinek (niedokrwistość), a także prawdopodobnie niskie płytki krwi (trombocytopenia) i neutrofile (neutropenia).
Jeśli nie można znaleźć innej przyczyny, aby pacjent miał anemię, lekarze wykonają aspirat szpiku kostnego i biopsję . U pacjenta z MDS szpik będzie wykazywał anormalny wygląd, jak również zwiększoną liczbę niedojrzałych lub "blastycznych" komórek. Gdy komórki zostaną zbadane na poziomie genetycznym, pokażą mutacje lub zmiany w chromosomach.
Symptomy i objawy
Pacjenci z MDS mogą odczuwać objawy anemii, takie jak:
- Zadyszka z niewielkim wysiłkiem
- Blada skóra
- Czuć się zmęczonym
- Ból w klatce piersiowej
- Zawroty głowy
U kilku pacjentów wystąpią również objawy neutropenii i małopłytkowości, w tym problemy z krwawieniem i trudności w zwalczaniu zakażeń.
Ważne jest, aby pamiętać, że istnieje wiele innych, mniej poważnych chorób, które mogą powodować te oznaki i objawy. Jeśli martwisz się o jakiekolwiek problemy zdrowotne, których doświadczasz, zawsze najlepiej jest omówić je z lekarzem lub innym specjalistą medycznym.
Podsumowując
MDS nie jest jedną chorobą, a raczej grupą stanów, które powodują zmiany w funkcjonowaniu szpiku kostnego.
Ponieważ nauka dowiaduje się więcej na temat genetyki i roli, jaką odgrywają w rozwoju tego rodzaju chorób, uczymy się również więcej o czynnikach, które determinują kurs, który będą podejmować i potencjalnych wynikach. W przyszłości naukowcy będą mogli wykorzystać te informacje do stworzenia nowych i bardziej skutecznych metod leczenia MDS.
Źródła:
Goldberg, S., Chen, E., Corral, M., i in. "Częstość występowania i kliniczne powikłania zespołów mielodysplastycznych wśród amerykańskich beneficjentów Medicare" Journal of Clinical Oncology, czerwiec 2010 r. 28: 2847-2852.
Bowen, D. "Zarządzanie pacjentami z zespołami mielodysplastycznymi: pojęciami wprowadzającymi" w Deeg, H., Bowen, D., Gore, S., Haferlach, T., Beau, M., Niemeyer, C. (red.) (2006) ) Hematologiczne nowotwory złośliwe: zespoły mielodysplastyczne. Springer: New York. (s. 89-94).
Haferlach, T., Kern, W. "Klasyfikacja i stopniowanie zespołów mielodysplastycznych" w Deeg, H., Bowen, D., Gore, S., Haferlach, T., Beau, M., Niemeyer, C. (red.) (2006) Hematologiczne nowotwory złośliwe: zespoły mielodysplastyczne. Springer: New York. (s. 40-51).
National Cancer Institute. Podsumowanie informacji o rakach PDQ. Leczenie zespołu mielodysplastycznego. Wersja profesjonalna. 04/02/15. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK66015/#CDR0000062929__1
Nimer, S. "Syndromy mielodysplastyczne" Blood maj 2008. 111: 4841- 4851.
Scott, B., Deeg, J. "The Myelodysplastic Syndromes" Annual Review of Medicine 2010. 61: 345-358.