Połknięcie jest czymś, co uważamy za oczywiste. Ale dla ludzi żyjących ze stwardnieniem rozsianym (MS) ten prosty czyn może wywołać skrajny stres, gdy nagle stają się mniej zdolni do łykania, jedzenia lub picia.
Lekarze określają ten objaw jako dysfagię (wywodzącą się z greckiego dyska oznaczającego "trudność" i fagatynę oznaczającą "jeść"). To kłopotliwy i czasami poważny stan, który może dotknąć od jednej trzeciej do połowy osób chorych na SM w pewnym momencie ich przebiegu.
Przyczyny
Połknięcie to złożony proces, który obejmuje zarówno dobrowolne działania, jak i mimowolne odruchy. MS może podważyć ten proces uszkadzając niektóre nerwy i szlaki nerwowe w części ośrodkowego układu nerwowego, znanej jako pień mózgu , który reguluje ten proces.
Stwardnienie rozsiane nie tylko osłabia mięśnie przełykania, ale może również zakłócać czas, w którym tchawica (zwana tchawicą) ma być zamknięta, gdy pokarm wejdzie do rury zasilającej (zwanej przełykiem). Kiedy to zamknięcie nie nastąpi, osoba może skończyć kaszląc, dławiąc się lub dostając płynów lub żywności bezpośrednio do płuc.
Podczas gdy dysfagia ma tendencję do wpływania na ludzi z zaawansowaną chorobą, może się zdarzyć na każdym etapie (nawet na wczesnym etapie) z objawami od subtelnego do ciężkiego.
Dysfagia może być dodatkowo pogorszona przez chroniczny brak śliny (znany jako suchość w ustach ), a suchość w jamie ustnej jest częstym skutkiem ubocznym niektórych leków stosowanych w leczeniu różnych objawów MS, takich jak leki przeciwdepresyjne i antycholinergiczne stosowane w leczeniu problemów z kontrolą pęcherza.
Objawy
Dysfagia może rozpocząć się prawie niedostrzegalnie u osób ze stwardnieniem rozsianym. Kiedy tak się dzieje, osoba może zacząć delikatnie napylać po przyjęciu napoju lub przypadkowego udławienia się kawałkiem jedzenia (zwykle kruchym pokarmem) w sposób, który nie jest całkowicie nietypowy.
Dopiero gdy problem staje się trwały, ludzie zaczynają zdawać sobie sprawę, że problem z połykaniem jest czymś więcej niż tylko przypadkowym.
W tym czasie sam akt jedzenia może wywoływać lęk, a nawet panikę, co prowadzi do tego, że niektórzy zjadają coraz mniej w obawie przed dławieniem się.
Podsumowując, objawy dysfagii są związane ze szczególnym etapem procesu połykania, na który wpływa SM. Biorąc pod uwagę, że proces ten może zająć do 30 różnych mięśni, rodzaje i nasilenie objawów mogą się znacznie różnić w zależności od osoby i mogą obejmować:
- Trudności z żuciem
- Kaszel podczas lub po połknięciu jedzenia
- Nadmiar śliny lub ślinotok
- Jedzenie przykleja się do gardła
- Dławienie się jedzeniem lub piciem
- Mając słaby, miękki głos
- Niezdolność do połknięcia lub przeniesienia pokarmu do jamy ustnej
- Kaszel lub wymioty
- Pobieranie (ssanie) pokarmu lub płynu do płuc
Ze względu na trudności w połykaniu, u osób z dysfagią związaną z MS, często występuje utrata wagi, odwodnienie i niedożywienie, ponieważ stan utrzymuje się lub pogarsza.
Co gorsze, kiedy dysfagia powoduje, że pokarm lub ciecz zostają uwięzione w płucach, osoba może rozwinąć ropnie lub aspiracyjne zapalenie płuc (rodzaj zapalenia płuc, przez które bakterie w żywności powodują zakażenie). Oba są niebezpieczne i należą do głównych przyczyn śmierci u osób z zaawansowanym SM.
Diagnoza
Dysphagia może nie stanowić większego problemu we wczesnych stadiach rozwoju i faktycznie nigdy nie może stać się czymś więcej niż irytacją.
Jednak ważne jest, aby poinformować lekarza, jeśli masz jakiekolwiek problemy z połykaniem - jeśli tylko oceniasz to, co się dzieje i lepiej monitorujesz objawy posuwające się naprzód.
Diagnoza zazwyczaj obejmuje jeden lub więcej rutynowych badań:
- Ustne egzaminy motoryczne są wykonywane przez patologa mowy, aby zobaczyć, jak twoje mięśnie poruszają się w gardle i słuchać, jak brzmi Twój głos.
- Videofluoroscopy to rodzaj rentgena, który rejestruje proces połykania.
- Endoskopia światłowodowa polega na zastosowaniu niewielkiej kamery umieszczonej w nosie lub gardle, aby zobaczyć proces połykania.
Zarządzanie
W zależności od nasilenia objawów, leczenie zazwyczaj wymaga zmiany sposobu jedzenia, a nie bezpośredniej interwencji medycznej.
Wśród możliwych opcji:
- Modyfikacja diety ma zasadnicze znaczenie dla utrzymania dobrego odżywienia i nawodnienia. Może to obejmować zmiękczanie twardych pokarmów wodą lub wybieranie żywności o bardziej miękkiej, cieńszej konsystencji. Przyjmowanie mniejszych ugryzień i żucie również pomaga. Często najlepiej jest pracować z dietetykiem, aby zaspokoić potrzeby żywieniowe.
- Dostosowanie pozycji głowy i szyi może czasami ułatwić trudności w połykaniu. Jest to proces prób i błędów, który może polegać na schowaniu podbródka, przechyleniu głowy lub usiądzie prosto, aby lepiej upewnić się, że jedzenie idzie we właściwą stronę.
- Wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie jest czymś, co twój patolog może nauczyć cię i może pomóc w poprawieniu niektórych problemów z połykaniem, których możesz doświadczać.
W ciężkich przypadkach może być potrzebna rurka do karmienia (żywienie dojelitowe), aby dostarczyć żywność i płyny bezpośrednio do żołądka.
Słowo od
Podobnie jak większość objawów SM, leczenie dysfagii wymaga kombinacji terapii w celu optymalizacji odżywiania, zminimalizowania dyskomfortu, zapobiegania infekcji i utraty wagi oraz leczenia psychologicznych i innych fizycznych konsekwencji dysfagii (na przykład utraty przyjemności podczas posiłku lub wyczerpania psychicznego podczas posiłków).
Pamiętaj, aby pozostać w kontakcie z lekarzem i patologiem mowy w kwestii połykania, ponieważ z czasem może on woskować i słabnąć i wymagać zmiany planu leczenia.
> Źródła
> Miller, R. i Britton, D. (2011) "Choroba demielinacyjna ośrodkowego układu nerwowego (CNS)." Dysfagia w chorobie nerwowo-mięśniowej. San Diego, Kalifornia: Plural Publishing, str. 161-183.
> National MS Society. Dysfagia.